Slim energiebeheer
"If you can't measure it, you can't improve it"
- Lord Kelvin -
Nu het principe van de terugdraaiende teller in Vlaanderen voor vele particulieren en KMO’s verdwenen is, en het capaciteitstarief er aan komt in 2022, is slim omspringen met energie belangrijker dan ooit tevoren. Energiebeheer omhelst een aantal zaken. Eerst en vooral krijg je inzicht in je energieverbruik- en productie. Meten is weten. Een tweede stap is je energieverbruik proberen te beperken en je autoconsumptie of eigenverbruik te verhogen door een optimale afstemming tussen productie en consumptie. Een derde stap om nog meer optimalisatie na te streven, is de op opslag van energie voor momenten dat er geen productie is. We lichten de stappen even toe.
DRIE STAPPEN NAAR EEN OPTIMAAL ENERGIEPROFIEL
STAP 1: DIAGNOSE VAN HET VERBRUIKS- EN PRODUCTIEPROFIEL
Wat is mijn sluimerverbruik, eigenverbruik, zelfvoorziening…
Wanneer en hoeveel verbruik en produceer ik? Indien ik geen PV installatie heb, zou dit dan nuttig kunnen zijn?
Welke grootverbruikers heb ik, wanneer verbruiken ze, en kan ik hun verbruik in tijd verschuiven?
STAP 2: VERHOGEN VAN DE AUTOCONSUMPTIE
Manuele gedragswijziging op basis van inzicht. Op de juiste momenten verbruiken.
Intelligente en geautomatiseerde sturing van grootverbruikers (warmtepomp, boiler, A/C, vaatwas, elektrisch voertuig...)
STAP 3: PRODUCTIE- OF OPSLAGCAPACITEIT UITBREIDEN OF OPTIMALISEREN
het overschot of tekort aan productie opvangen door installatie batterij of extra zonnepanelen, maar enkel
indien verdere optimalisatie wenselijk/realistisch is
indien dit een rendabale investering is
STAP 1: ANALYSE VAN HET ENERGIEPROFIEL
Wil je te weten komen wat het 'low hanging fruit' is en wil je geïnformeerde beslissingen kunnen nemen vooraleer je weer duizenden euro's uitgeeft aan batterijen of zonnepanelen, dan is het van belang om te gaan meten.
Meten kan je doen met een relatief goedkoop energiesysteem. Zulk een systeem kan aan je bestaande installatie gekoppeld worden en meet een heel aantal zaken uit die je nodig hebt vooraleer je verder kan. Je kan alles aan de hand van eenvoudige grafieken in real-time volgen, rapporten trekken, kosten automatisch laten berekenen enzoverder We geven hier enkele voorbeelden:
Verbruik: wanneer wordt er hoeveel verbruikt (tot op 5 min. intervals), en welke toestellen verbruiken.
Sluimerverbruik: hoe groot is mijn constant verbruik? Toestellen die in standby staan, ventilatiesystemen...
Productie: hoeveel wekken mijn zonnepanelen op en wanneer doen ze dit juist. Visualiseerbaar in real-time
Import/export: wanneer wordt er hoeveel stroom op het net geinjecteerd of van het net geimporteerd? Welke dagen/uren minuten zijn niet optimaal?
Eigenverbruik: wat is het percentage van de zonneproductie die voor eigen gebruik wordt aangewend? In een niet gestuurde woning ligt dit gemiddeld tussen de 20 à 30%. De rest gaat het net op
Zelfvoorziening: wat is het percentage van de zelfvoorziening, m.a.w. hoeveel van mijn verbruik wordt gedekt door mijn productie?
Kosten van elke laadsessie, elke vaatwasbeurt, elke warmwatersverwarmingscyclus, sluimerverbruik...
Na enkele maanden data kunnen we gaan analyseren waar er quick wins te vinden zijn zodat er kosten bespaard kunnen worden.
STAP 2: DE AUTOCONSUMPTIE VERHOGEN
Doorgaans verbruikt een gezin met zonnepanelen minder dan 30% van haar productie. De rest verdwijnt naar het net. Dé grote winst valt dus te rapen bij het verhogen van de autoconsumptie of het zelfverbruik.
Een kort rekenvoorbeeld:
Stel dat de jaarbrengst van de PV installatie van een doorsnee gezin op 3.200kWh ligt, en het verbruik op 4.000kWh. Gemiddeld genomen wordt slechts 30% van de productie zelf verbruikt, oftwel 960kWh zijn 'gratis'. De overige 3.040kWh zijn betalend, en kosten +/- 760 euro ( 0.25c/kWh).
Indien dit gezin door de inzichten van haar energieverbruik zowel manueel als automatisch het verbruik tijdens de zonne-uren gaat verhogen, en tijdens de niet zonne-uren zal verlagen, kan het eigenverbruik enorm toenemen. Gaan we er van uit dat dit door bepaalde ingrepen stijgt tot 60%, oftewel een extra 960kWh die 'gratis' zijn, dan hebben we dat jaar een besparing gerealiseerd van € 259.2.
Met een energiebeheerssyteem wordt je verbruik automatisch in de goede richting (lees: het juiste moment) geduwd:
de vaatwas gaat aan wanneer er veel zon is en voorspeld wordt
de warmtepomp gaat 's nachts in de mate van het mogelijke op non-actief, en gaat overdag het huis bijverwarmen
de boiler wordt extra bijverwarmd wanneer er te veel zonne-energie is.
toestellen die veel sluimerverbruik hebben komen zonder stroom te staan wanneer ze niet in gebruik zijn
het teveel aan zonne-energie wordt afgeroomd om de elektrische wagen te laden
enzovoort...
STAP 3: ENERGIE-OPSLAG OF UITBREIDING PV INSTALLATIE
Indien we op een punt komen waar het maximale gedaan is om het eigenverbruik en de zelfvoorziening te verhogen, en we stellen vast dat er nog efficënties te behalen zijn, dan gaan wij kijken of het nuttig en realistisch is om (bij een tekort) de productiecapaciteit uit te breiden, of (bij overschot) een batterijsysteem te installeren. Dankzij onze inzichten en alle data die we hebben, kunnen we overgaan tot een optimale dimensionering, en kunnen we tot in detail berekenen of een extra investering rendabel is.
VERBRUIKSPIEKEN & CAPACITEITSTARIEF
Vanaf 2022 wordt het met de invoering van het capaciteitstarief belangrijk om je verbruikspieken (de hoeveelheid stroom die je op eenzelfde moment afneemt van het net) te gaan beperken. Hoe lager je verbruikspieken, hoe minder je zal betalen aan de netbeheerder. Als je wagen aan het laden is, je de inductiekookplaat aanzet, en je warmtepomp net aanspringt, kan je al vlug enorme pieken hebben; pieken die je stevig zal voelen in je portemonnee. Een energiemanagementsysteem zal je behoeden voor zulke pieken en zal ze vermijden door bijvoorbeeld de warmtepomp even te blokkeren wanneer de inductiekookplaat aanstaat, of het laden van de wagen even te pauzeren, wanneer de warmtepomp aangaat.
EIGENVERBRUIK
Indien u zonnepanelen heeft, en u het net niet meer als fictieve batterij kan gebruiken door de afschaffing van de terugdraaiende teller, is het van groot belang dat u het zelfverbruik gaat verhogen. Gemiddeld gezien verbruikt een gezin jaarlijks slechts 30% van de energie die wordt opgewekt door de PV-installatie. Niemand lag daar van wakker aangezien de productie fictief werd ‘opgeslagen’ op het net en je ze dus zogezegd op andere momenten kon gebruiken. Vandaag is de realiteit anders: de 70% die u niet meteen gebruikt, wordt op het net geïnjecteerd en bent u dus kwijt. Bovendien wordt u er quasi niet voor vergoed. Een energiemanagementsysteem zal uw toestellen doen maximaal doen werken wanneer uw PV-installatie stroom opwekt. Als de zon schijnt begint de wagen te laden, wordt de warmwaterboilerinhoud verwarmd, en begint b.v. de vaatwasser te draaien. Zo kan u tot 27 cent per kWh uitsparen, oftewel honderden euro’s per jaar voor een gemiddeld gezin.
SLUIMERVERBRUIK
Ook op het vlak van het sluimerverbruik is er nog werk aan de winkel. Een energiemanagementsysteem brengt mooi in kaart hoeveel sluimerverbruik u heeft, en hoeveel u dit op jaarbasis kost. In een standaardgezin gaat het al vlug om meer dan 100 euro per jaar. Maar moeten die toestellen wel allemaal blijven aanstaan? Laat je energiemanagementsysteem, al dan niet in combinatie met je home automation systeem, ingrijpen en bespaar alweer heel wat geld.
KOSTEN IN KAART GEBRACHT
Krijg een volledig overzicht van al je toestellen (warmtepomp, boiler, kookplaat, laadpaal, droogkast, wasmachine, vaatwasser enz.). Kom te weten hoeveel en wanneer ze verbruiken en hoeveel je dat kost op jaarbasis. Volg verder de productie van je zonnepanelen op de voet en zie hoeveel energie je zelf verbruikt of op het net injecteert, en hoe (weinig) je voor die energie terugkrijgt. Alles wordt inzichtelijk op je tablet, smartphone of computer aan de hand van data en grafieken op welke manier je het ook maar wilt.
TERUGVERDIENTIJD
Een energiemanagementsysteem is helemaal niet duur. Voor om en bij de 1000 euro excl. installatie kan je al heel wat zaken in je woning meten en sturen. Als je weet dat door
1) Het eigenverbruik te verhogen
2) Verbruikspieken te vermijden of te verlagen en
3) Het sluimerverbruik te verminderen of elimineren
je relatief eenvoudig tot honderden euro’s per jaar kan besparen, is zo een systeem snel terugverdiend. Bovendien doet het je veel bewuster omgaan met energie, wat de planeet ook ten goede komt.
